1. Ấm tử sa xuyết cầu (chuyết cầu).
Ấm xuyết cầu là loại ấm trà tử sa điển hình trong các loại ấm có hình tròn truyền thống. Cũng là một trong những kiểu dáng đặc biệt ưu tú của ấm tử sa. Tạo hình cơ bản là núm, nắp ấm và thân ấm là 3 hình tròn theo trình tự từ bé đến lớn. Mà hợp thành ấm xuyết cầu. Bụng ấm là hình tròn lớn. Nắp ấm là hình tròn nhỏ hơn. Tròn nhỏ nằm trongvòng tròn lớn. Ven miệng và ven nắp xuyết cầu có đều có 1 viền đắp nổi. Viền trên nắp lớn dày và nổi hơn viền ven miệng ấm. Trên lớn dưới nhỏ. Khi đậy nắp sẽ hợp thành 2 viền, thường gọi là ” thiên áp địa” hay ” viền văn võ” hoặc ” viền mẫu tử “.
Tạo hình của ấm tử sa xuyết cầu đúng theo nghĩa sáng tác của ấm.
Các vòng tròn đan chuyết với nhau. Đặt tên theo đặc điểm kết cấu tạo hình nên gọi là ” ấm chuyết cầu” có vẻ chính xác hơn. Đây là mẫu ấm chuyết cầu. Nghệ nhân đời Thanh tên Trình Thọ Trân. Lúc chế ấm nghệ nhân đã bước sang tuổi 80. Và mẫu ấm này đạt giải khuyến khích tại cuộc triển lãm Ấm Tử Sa tại Panama.
2. Ấm tử sa văn đán.
Nguồn gốc tên Ấm tử sa Văn Đán: Ấm trà tử sa Văn Đán được sáng tác vào cuối đời Minh đầu đời Thanh. Có hình dáng gần giống ấm “Tây Thi” và ấm “Quý Phi”. Hai kiểu ấm này được sáng tác sau này ,vào khoảng giữa đời Thanh. Hình dáng lung linh,nguy nga thanh tú. Còn ấm trà tử sa văn đán trọng vẻ cổ điển mộc mạc. Đó là đặc điểm thẩm mĩ nghệ thuật tương đối được chú trọng lúc đương thời. Văn Đán được giải theo nghĩa là: ” Văn” chỉ sự dịu dàng nho nhã. Ngoại hình tư thái ung dung. ”Đán” là chỉ nữ diễn viên trong hài kịch bấy giờ.
Ấm trà tử sa Văn đán được xem là danh ấm và có bài thơ tụng rằng:
Hà tất Phượng Hoàng khuyếch ngự danh, Hoản nữ từ tiền lạc nhật trần. Tùng Trúc Mai dĩ khai tam kính. Hoa lạc điểu đề thủy tự lưu.” Cũng có sử ký ghi lại rằng rằng. Văn đán là tên một loại quả. Tức là quả bưởi ngày nay. Tức được mô phỏng theo sinh thái thời bấy giờ . Ấm Tử Sa được mô phỏng theo sinh thái phải thể hiện được cái nữ tính thời cổ. Phải dịu dàng,nho nhã ,mỹ lệ. Hiện nay ấm Văn đán, Tây Thi, quý phi biến hóa đa dạng. Tùy theo phong cách của thợ gốm mà thành. Cao thấp phì ốm, muôn màu muôn vẻ. Khiến việc gọi tên có khi cũng có sự nhầm lẫn. Tuy vậy,vẫn còn giữ được hình thể nguyên thủy của ấm Văn Đán.
Văn nhân đời Thanh Ngô Mai Đỉnh khen ấm tử sa văn đán rằng:
Về mô phỏng hình tượng, nhã nhặn tựa vai mĩ nhân. Cốt cách cao tựa Tây Tử ( Tây Thi nhũ ). Thực vậy, ấm văn đán trong con mắt của các văn nhân thời xưa là thế. Phong cách nhã nhặn dịu dàng tựa vai mĩ nhân. Nhu nhược vô cốt, lại tựa đường cong của Tây Thi. Phong mãn tuấn tiêu thiên thành.
